Çocuk sahibi olma isteği olan çiftlerde, herhangi bir korunma yöntemi kullanmaksızın ve düzenli cinsel ilişkiye rağmen, kadın yaşı 35’in altında olan çiftlerde 1 sene, 35’in üzerinde olan çiftlerde ise 6 ay içerisinde gebelik elde edilememesi İnfertilite (Kısırlık) olarak tanımlanmaktadır. Gebeliğe engel teşkil eden aşağıda sıralanan rahatsızlıkların mevcudiyeti halinde ise zaman kaybetmeden infertilite tedavisine başlanması gerekmektedir;

• Sistemik hastalıklar,
• Üreme organlarına ait anatomik ve fonksiyon bozuklukları,
• Çiftlerde ya da aile de mevcut olan genetik ve kalıtsal hastalıklar,
• Cinsel işlev bozuklukları
• Gebeliğe engel olabilecek geçirilmiş cerrahi operasyonlar
• Viral hastalıklar(Hepatit, HIV)
• Kanser

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) 190 ülkeden üreme çağındaki (kadın yaşı 15-49)185 milyon evli çiftin dahil edildiği çalışmasına göre, çiftlerin yaklaşık%25’inin infertilite problemiyle karşılaştığı tahmin edilmektedir. Bu oran infertilite probleminin dünya çapındaki önemini göstermek açısından çok manidardır. Yine aynı örgütün infertilite problemi olan 8500 çift ile yapılan bir başka çalışmasına göre infertilite %37 oranında kadına, %8 oranında erkeğe, %35 oranında her iki partnere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Çiftlerin %5’inde infertilite sebebi açıklanamazken, %15’i çalışma sürecinde gebe kalmıştır. Buna göre sebebi açıklanamayan infertilite oranı %20 olmaktadır. Yukarıda bahsi geçen rahatsızlıklar kadın ve erkeğe ait olanlar ayrı olarak incelendiğinde aşağıda özetlenen tablo ortaya çıkmaktadır;

Kadına ait olanlar;

• Ovulatuvar bozukluklar (amenore, anovulasyon, oosit yaşlanması, PCOS, over kistleri)
• Uterine bozukluklar (Myom ve polipler, luteal faz defektleri)
• Endometriosis
• Pelvik yapışıklıklar (İnflamatuvar rahatsızlıklar-klamidya/gonore, geçirilmiş cerrahi operasyonlar)
• Tubal blokaj (Hidrosalpenks)
• Servikal bozukluklar (Doğuştan gelen ya da cerrahi işlemler sonrası)
• Endokrin bozukluklar (Hiperprolaktinemi, hipogonadizm)
• Genetik (Sayısal ya da yapısal kromozom bozuklukları, kalıtsal hastalıklar)
• Viral hastalıklar (Hepatit, HIV)
• İmmün rahatsızlıklar (Antifosfolipid sendromu, otoimmün hastalıklar, çölyak)
• Çevresel ve yaşam stili faktörleri (Sigara ve alkol kullanımı, obezite, stres, kimyasal madde ya da radyolojik ışınım maruziyeti)
• Kanser

Erkeğe ait olanlar;

• Endokrin veya sistemik bozukluklar (hipogonadizm-doğuştan/edinilmiş)
• Anatomik bozukluklar (İnmemiş testiskriptorşidizm, tek testis, CBAVS, omurga hasarları)
• Ergenlik dönemi öncesi geçirilmiş yüksek ateşli hastalıklar (Kabakulak)
• Sperm üretim bozuklukları (Oligospermi, azospermi)
• Sperm morfolojik bozuklukları (Teratozoospermiglobozoospermi/ makrosefal-pinhead sperm vs.)
• Sperm hareketlilik bozuklukları (Astenospermi, Kartagenar sendromu, immotil-cilia sendromu, fibröz kılıf displazileri)
• İnflamatuvar rahatsızlıklar (Viral orşit, epididimit, tüberküloz, gonore, klamidya)
• Çevresel ve yaşam stili faktörleri (Sigara ve alkol kullanımı, stres, kimyasal madde ya da radyolojik ışınım maruziyeti)
• Testiküler rahatsızlıklar(varikosel, tubal obstrüksiyon-tıkanıklık)
• Viral hastalıklar (Hepatit, HIV)
• İmmün rahatsızlıklar (antisperm antibody, çölyak)
• Prostat rahatsızlıkları (Prostatit)
• Cinsel işlev bozuklukları (ereksiyon bozukluğu, erken boşalma)
• Genetik (Sayısal ya da yapısal kromozom bozuklukları-Klinefelter sendromu, kalıtsal hastalıklar, Y kromozom delesyonları)
• Kanser

Referanslar:

1. Practice Committee of American Society for Reproductive Medicine. Definitions of infertility and recurrent pregnancy loss. Fertil Steril 2008; 90:S60.

2. National, regional, and global trends in infertility prevalence since 1990: A systematic analysis of 277 health surveys December 2012,

3. WHO Technical Report Series. Recent Advances in Medically Assisted Conception Number 820, 1992, pp 1-111.

ÜYTE (Üremeye Yardımcı Tedavi yöntemleri):

İnfertilite problemi olan çiftlerde gebelik elde etmeye yönelik tıbbi yaklaşımlar dünyada IVF (in vitro fertilization-camda döllenme) ya da daha doğru ifadeyle ART(Assisted Reproductive Technologies-Yardımlı Üreme Teknolojileri) olarak tanımlanır. Ülkemizde aynı amaçla yaygın olarak Tüp Bebek terimi kullanılmakla birlikte doğru tanımı ÜYTE(Üremeye Yardımcı Tedavi yöntemleri)dir. Tüp Bebek terimi bu tedavilerin ilk uygulandığı zamanlarda kullanılan malzemelerden kaynaklanan bir alışkanlık olmakla birlikte artık cam tüpler yerine yaygın olarak bu amaç için özel olarak üretilmiş plastik kap şeklinde malzemeler kullanılmaktadır. İnfertilite tedavisine yönelik tıbbi hizmet veren kurumlar Sağlık Bakanlığı tarafından ÜYTE Merkezi olarak tanımlanır. ÜYTE merkezleri Sağlık Bakanlığının izni ve denetimi ile ve ÜREMEYE YARDIMCI TEDAVİ UYGULAMALARI VE ÜREMEYE YARDIMCI TEDAVİ MERKEZLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK’te belirtilen kuruluş ve çalışma şartları doğrultusunda faaliyet gösterirler.