Kadının Değerlendirilmesi

İnfertilite problemi nedeniyle başvuran çiftlerde kadının değerlendirilmesi, genel muayene, üreme organlarına yönelik muayene ve çeşitli laboratuvar testleri ve tanısal endoskopik uygulamaların dahil olduğu kompleks ve bu nedenle konunun uzmanı bir hekim tarafından yürütülmesi gereken hassas bir süreçtir. Zaten, özellikle kadın için, oldukça zorlu olan bu süreçte gereksiz bir fiziksel, psikolojik ve maddi yük ortaya çıkmaması için ilk muayenenin incelikle yapılması ve sadece hastanın durumuna uygun düşen testlerin/incelemelerin planlanması ve dolayısıyla hastanın güven duyabileceği bir hekim ve merkez seçmesi son derece önemlidir. İlk muayene sürecinde aşağıda belirtilen parametreler sorgulanacak ve tedavinin düzgün planlanabilmesi bakımından açık, dürüst ve doğru bilgi vermeniz istenecektir;

• İnfertilite süresi (korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebelik elde edilemeyen süre),
• Adet düzeniniz,
• Üreme sağlığını etkileyebilecek geçirilmiş rahatsızlıklar (enfeksiyonlar, viral hastalıklar),
• Sistemik hastalıklar (karaciğer, böbrek rahatsızlıkları, şeker hastalığı, tiroid bozuklukları), kullanılan ilaçlar,
• Varsa geçirilmiş tanısal ya da operatif işlemlere ait bilgiler (histeroskopi, laporoskopi, tubal ligasyon),
• Ailede kısırlık, kalıtsal genetik hastalık öyküsü,
• Varsa önceki gebelik ve/veya düşük öyküsü,
• Varsa önceki denemelere ait bilgiler (uygulanan tedaviler, KOH uygulandı ise döllenme oranı, embriyo gelişimi ve kalitesi),
• Yaşam stili (sigara, alkol kullanımı, yeme düzeni, çalışma koşulları).

Bu sözel değerlendirme süreci sonrasında öncelikle olası bir rahim ağzı enfeksiyonunu saptamak amacıyla sürüntü örneği (pap smear) alınacaktır. Sonrasında yapılacak ultrason değerlendirmesinde, serviks kanalından geçişte olası bir problemin saptanması için kateter ile geçiş provası yapılır. Bu prova, kateter kullanılan aşılama ya da embriyo transferi işlemleri öncesinde bilgi vericidir. Ultrason değerlendirmesinde rahim ve yumurtalıkların durumu ve yumurtalıklardaki rezervin incelemesi (antral folikül sayımı) yapılır. Bu incelemenin, uygulanacak kan testi (AMH-antimüllerian hormon) ile beraber değerlendirilmesi, planlanan tedaviye yumurtalıkların vereceği yanıtın değerlendirilebilmesi açısından gereklidir.

Rutin değerlendirme sonrasında sizden bazı standart kan testleri istenecektir. Bu testler size özel uygulanacak tedavi yaklaşımının planlanmasında yol gösterici olacaktır;

• FSH(Follicle Stimulating Hormone)

Hipofiz bezi fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Primer/sekonder over yetmezliği, gonadal yetersizlik(hipogonadotropik hipogonadizm), polikistik over sendromu(PCOS) gibi problemlerin tanısı için önemlidir.

• LH(Luteinizing Hormone)

Hipotalamus ve hipofiz bezi fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır.

Tanısal değeri FSH ile benzerdir.

• E2(Estradiol)

Üreme fonksiyonlarının düzenli işlevi, adet düzensizliğinin ön tanısı için kullanılır

• Prolaktin

Yumurtlama fonksiyonlarının düzenli işlevi, adet düzensizliğinin ön tanısı için kullanılır. Hiperprolaktinemi tanısı için önemlidir.

• TSH(Thyroid Stimulating Hormone) ve serbest T3/T4

Tiroid bezi fonksiyonunun değerlendirmesinde kullanılır.

• Serolojik Testler

HbsAg, Anti-HBs, Anti-HCV, Anti-HIV I+II, Rubella IgG, Rubella IgM, Toxo IgG, Toxo IgM.

Gebelik başarısını olumsuz etkileyecek ve gebelik halinde bebeğe geçebilecek viral enfeksiyonların ön tanısı için gereklidir.

• Kan grubu ve tam kan sayımı

Kan grubu, kan uyuşmazlığı riski, tam kan sayımı ise olası bir kansızlık ve trombosit seviyesindeki problemlerin ön tanısı için gereklidir.

Bu rutin testlere ek olarak, tekrarlayan başarısız tüp bebek denemeleri ve tekrarlayan düşükleri olan vakalarda aşağıda belirtilen tetkiklerin yapılması da önemlidir;

• Periferik karyotip analizi

Kan örneğinden yapılan analizde translokasyon, inversiyon, delesyon gibi yapısal ve sayısal kromozom bozukluklarının varlığı incelenir.

• Trombofili testleri

Kadında, kanın pıhtılaşma mekanizmasını yöneten başlıca gen bölgelerindeki olası mutasyonların incelenmesi amacıyla uygulanır. Bu bölgelerin hepsi toplu bir panel olarak ya da ayrı ayrı incelenebilir. Yukarıda belirtilen laboratuvar testlerinin yanında, gerekli görülmesi halinde aşağıda belirtilen tanısal endoskopik uygulamalara da başvurulması gerekebilir;

• Histeroskopi (H/S)

Üzerinde fiberoptik ışık kaynağı bulunan bir kamera ile seviksten geçip rahim içine girilerek, rahimde bulunabilecek myom, polip vb. yapısal bozuklukların incelenmesidir.

• Laparoskopi (L/S)

Karında açılan ufak bir delikten, üzerinde fiberoptik ışık kaynağı bulunan bir kamera ile karın boşluğuna girilerek, rahim, yumurtalık ve tüplerin yapısı, tüplerin açıklığı, organlarda olası bir yapışıklığın varlığının incelenmesidir.

• Histerosalpingografi (HSG)

Rahim filmi olarak ta bilinir. Rahim içerisine kontrast bir sıvı verilerek çekilen röntgen filmi ile rahim yapısının ve tüplerin açıklığının kontrol edilmesidir.